7 sai lầm khi dạy con, vô tình làm mất đi niềm vui học tập của trẻ

ByBillynguyen

Làm cha mẹ, ai cũng mong con mình học giỏi, thành công và hạnh phúc. Nhưng trong hành trình ấy, không ít phụ huynh lại vô tình mắc phải những sai lầm khi dạy con, khiến con cảm thấy áp lực, sợ sai và mất đi niềm vui học tập.
Giáo dục con không chỉ là dạy chữ, mà là hành trình đồng hành, thấu hiểu và nuôi dưỡng tâm hồn. Bài viết này sẽ giúp bạn nhìn lại 7 sai lầm phổ biến nhiều bậc cha mẹ đang mắc phải — và cách thay đổi để biến việc học của con trở thành niềm hứng khởi mỗi ngày.

1. Đặt nặng thành tích hơn kiến thức

Khi điểm số trở thành thước đo tình yêu

Rất nhiều phụ huynh quan niệm rằng: điểm cao nghĩa là học giỏi, học giỏi mới có tương lai. Vì thế, bảng điểm của con đôi khi trở thành thước đo giá trị, thậm chí là niềm tự hào của cha mẹ. Nhưng thực tế, việc đặt nặng thành tích hơn kiến thức lại khiến trẻ học để đối phó, không còn niềm vui khám phá tri thức.

Hệ lụy của việc chạy theo điểm số

  • Trẻ chỉ học để “làm vừa lòng” cha mẹ, không thực sự hiểu bài.
  • Sợ sai, sợ bị mắng, sợ thua kém bạn bè.
  • Thiếu tư duy phản biện, không dám sáng tạo hay đặt câu hỏi.

Điểm số chỉ là một phần rất nhỏ trong hành trình học tập. Điều quan trọng hơn cả là trẻ hiểu được điều mình học có ý nghĩa gì và biết cách áp dụng vào cuộc sống.

Cha mẹ nên làm gì?

  • Khen ngợi nỗ lực thay vì kết quả.
  • Khuyến khích con chia sẻ điều con học được, thay vì hỏi “hôm nay được mấy điểm?”.
  • Xem việc học như một quá trình rèn luyện – không phải cuộc thi.

2. Áp đặt và nhồi nhét kiến thức

Học càng nhiều có thật sự tốt hơn?

Một trong những sai lầm khi dạy con học là ép con học quá nhiều môn cùng lúc. Nhiều phụ huynh nghĩ rằng cho con học thêm càng sớm càng tốt: tiếng Anh, toán tư duy, đàn, vẽ, lập trình, kỹ năng sống… Thế nhưng, trẻ em không phải “bình chứa kiến thức”, mà là một mầm cây cần thời gian để phát triển tự nhiên.

Khi con không còn thời gian để thở

  • Lịch học dày đặc khiến con mệt mỏi, mất cân bằng.
  • Không còn thời gian chơi – mà “chơi” chính là cách học tự nhiên nhất của trẻ.
  • Học nhiều nhưng không sâu, không hiểu gốc, dễ quên.

Giải pháp cho cha mẹ

  • Giúp con xác định ưu tiên: học cái gì thật sự phù hợp và yêu thích.
  • Giữ ít nhất 1–2 buổi “rảnh hoàn toàn” mỗi tuần để con được nghỉ ngơi.
  • Hãy để con “chán” một chút – vì chính trong lúc đó, trí tưởng tượng của con phát triển.

3. Tạo áp lực, khiến con sợ sai

“Con phải giỏi hơn bạn, con không được thua ai cả”

Câu nói tưởng chừng vô hại này lại là gánh nặng tâm lý lớn nhất với nhiều đứa trẻ. Khi cha mẹ đặt ra những kỳ vọng quá cao, trẻ sẽ dần hình thành tâm lý sợ sai – sợ thất bại – sợ làm cha mẹ buồn.

Hậu quả của việc tạo áp lực

  • Trẻ không dám thử cái mới, không dám sáng tạo.
  • Mất tự tin, lo lắng và dễ stress.
  • Dần xa cách với cha mẹ, vì sợ bị phán xét mỗi khi mắc lỗi.

Thay vì gây áp lực, hãy tạo động lực

  • Dạy con rằng sai là một phần tự nhiên của quá trình học.
  • Cùng con phân tích nguyên nhân thay vì chỉ trích lỗi lầm.
  • Khích lệ con bằng lời khen tích cực: “Con đã cố gắng rất nhiều rồi, mẹ tự hào lắm.”

4. Không lắng nghe và đồng hành cùng con

Khi cha mẹ chỉ nói, mà không nghe

Một trong những sai lầm “âm thầm nhưng nguy hiểm” là không thật sự lắng nghe con. Nhiều cha mẹ bận rộn, chỉ kịp dặn con học bài, làm bài, rồi lại quay lại công việc của mình. Dần dần, trẻ sẽ không còn muốn chia sẻ.

Lắng nghe – chiếc cầu nối giữa hai thế hệ

Khi cha mẹ biết lắng nghe, con cảm thấy được tôn trọng và thấu hiểu. Chỉ cần một câu hỏi nhẹ nhàng như:

“Hôm nay con thấy bài nào thú vị nhất?”
“Có điều gì khiến con thấy khó không?”
đã đủ để mở ra một cuộc trò chuyện ấm áp.

Cách đồng hành hiệu quả

  • Dành ít nhất 15 phút mỗi ngày chỉ để trò chuyện cùng con, không điện thoại, không công việc.
  • Tham gia cùng con vào một hoạt động mà con yêu thích.
  • Lắng nghe cả những điều nhỏ nhất – vì đôi khi, đó là điều lớn nhất với con.

5. Thiếu quan tâm đến kỹ năng mềm

Học giỏi nhưng không biết cách sống

Không ít cha mẹ nghĩ rằng nhiệm vụ chính của con là học thật giỏi, còn những kỹ năng khác “để sau cũng được”. Nhưng trong thế giới hiện đại, kỹ năng mềm quan trọng không kém gì kiến thức sách vở.

Kỹ năng mềm giúp con trưởng thành toàn diện

  • Kỹ năng giao tiếp giúp con tự tin thể hiện ý kiến.
  • Kỹ năng quản lý cảm xúc giúp con kiểm soát bản thân khi gặp áp lực.
  • Kỹ năng hợp tác giúp con hòa nhập tốt trong môi trường học tập và làm việc sau này.

Cha mẹ có thể bắt đầu từ đâu?

  • Dạy con nói “cảm ơn”, “xin lỗi”, “làm ơn” từ những tình huống nhỏ.
  • Khuyến khích con tự giải quyết xung đột thay vì làm thay.
  • Cho con trải nghiệm việc giúp đỡ người khác – vì lòng tốt chính là nền tảng của mọi kỹ năng xã hội.

6. Thiếu gương mẫu và sự kiên nhẫn của cha mẹ

Trẻ học nhanh nhất không phải từ lời nói, mà từ hành động và thái độ của cha mẹ. Nếu cha mẹ dễ nổi nóng, thiếu kiên nhẫn, hoặc nói một đằng – làm một nẻo, con sẽ học theo.
Muốn dạy con biết yêu việc học, trước hết cha mẹ cần cho con thấy tình yêu với tri thức, sự điềm tĩnh và kiên trì của chính mình.

7. Quên dạy con cách học – chỉ dạy con phải học

Rất nhiều cha mẹ bảo con “phải học chăm”, “phải tập trung”, nhưng lại quên mất rằng con chưa biết cách học thế nào cho hiệu quả.
Dạy con kỹ năng học tập – ghi nhớ – quản lý thời gian – đặt câu hỏi – chính là chìa khóa để con học chủ động, không cần bị thúc ép.

Lời kết – Cha mẹ là người thầy đầu tiên và quan trọng nhất

Mỗi đứa trẻ là một thế giới riêng, không có công thức nào hoàn hảo cho việc nuôi dạy con. Nhưng điều không bao giờ thay đổi là: tình yêu thương, sự kiên nhẫn và đồng hành của cha mẹ chính là món quà quý giá nhất.
Hãy để con được học trong niềm vui, sai trong sự bao dung, và lớn lên trong tình yêu vô điều kiện của cha mẹ.

Tham khảo thêm

Dành cho bạn